Uitvoering van gerechtelijke beslissingen

De uitvoering van uitvoerbare titels.

Een van de essentiële opdrachten van het beroep van de Gerechtsdeurwaarder is ongetwijfeld de uitvoering van uitvoerbare titels. Hieronder vindt men in wezen de volgende titels terug :

I. Gerechtelijke beslissingen

De gerechtelijke beslissing

De gerechtelijke beslissing is elke beslissing gewezen door een wettelijk samengestelde gerechtelijke instantie.

De titel in kwestie vermeldt de eventuele veroordeling van een of meerdere partijen om al dan niet iets te doen, om al dan niet een geldsom te betalen, ...

De titel moet eerst en vooral de identiteit vermelden van de partijen die betrokken zijn bij het geschil; zij vermeldt eveneens de beweegredenen van de eis, het standpunt van elk van de partijen en de motivering van de veroordeling; deze wordt specifiek vermeld in het beschikkend gedeelte dat de titel afsluit, waarbij meteen wordt vermeld of de vordering al dan niet ontvankelijk is en of zij eveneens gegrond is.

De kwalificatie van de titel gebeurt met name volgens bepaalde criteria, zoals de rechtbank die de titel heeft uitgesproken.

Specifiek is het vonnis de beslissing van een rechtbank of een vrederechter; het arrest is de uitspraak van een Hof; de beslissing is arbitraal; de beschikking wordt uitgesproken door een alleenzetelend rechter zoals de beslagrechter, rechter in kortgeding, ...

De uitvoerbare titel

Vanaf de uitspraak van het vonnis, ontvangen de partijen ter informatie een vrije niet-getekende kopie van het vonnis. Maar de uitvoering hiervan kan enkel gebeuren door middel van een authentieke kopie, dit wil zeggen een uitgifte.
Het gaat hier om een integrale kopie van het vonnis, die wordt afgeleverd door de griffier en voorzien van de handtekening van de rechter en de griffier.

De uitgifte van het vonnis wordt voorafgegaan door de aanhef en gevolgd door de uitvoerbare formule :

« Wij, ALBERT II, Koning der Belgen,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, doen te weten :
Lasten en bevelen dat alle daartoe gevorderde gerechtsdeurwaarders dit arrest, dit vonnis, deze beschikking, dit bevel of deze akte ten uitvoer zullen leggen ;
Dat onze Procureurs-Generaal en Onze Procureurs des Konings bij de Rechtbanken van Eerste Aanleg daaraan de hand zullen houden en dat alle Bevelhebbers en Officieren van de openbare macht daartoe de sterke hand zullen bieden wanneer dit wettelijk van hen gevorderd wordt ;
Ten blijke waarvan dit arrest, dit vonnis, deze beschikking, dit bevel of deze akte is ondertekend en gezegeld met het zegel van de rechtbank. »

De betekening of kennisgeving van de uitvoerbare titel

De betekening van het vonnis is een officiële akte van informatie. De betekening bestaat dus uit de overhandiging van een eensluidend verklaarde kopie van het vonnis, door een gerechtsdeurwaardersakte aan elk van de veroordeelde personen.

In bepaalde gevallen en in een zekere mate laat de wetgever toe om de betekening van het vonnis te vervangen door de kennisgeving per gerechtsbrief; deze bestaat dus uit de verzending van een eensluidende kopie van het vonnis via aangetekende zending. Deze kennisgeving gebeurt door de griffier.

In het algemeen kan een vonnis geen gevolgen hebben zonder voorafgaande betekening of kennisgeving.
De betekening van het vonnis laat toe :

om de verjaring van het vonnis te vermijden (enkel voor vonnissen die voorafgaan aan 01.01.2016 aangezien deze bepaling (art. 806 Ger. Wb.) werd afgeschaft door…)
om de termijnen voor verhaal te doen lopen
om de eventuele dwangsommen te doen lopen
om de efficiëntie van een beslissing tot veroordeling te beïnvloeden

II. Notariële akten

Er wordt aan de notaris, met name in toepassing van artikel 1317 van het Burgerlijk Wetboek, de mogelijkheid gegeven om uitvoerbare titels te creëren waarbij de schuldeiser wordt vrijgesteld van het verkrijgen van een vonnis.

Deze titels betreffen in wezen verplichtingen om sommen te betalen die in de praktijk het gevolg zijn van de niet-naleving van de verbintenissen in verband met een hypothecaire leningakte...
Het is eveneens mogelijk om te laten overgaan tot de uithuiszetting van een beslagene ten gevolge van een procedure van uitvoerend beslag op onroerend goed, gevolgd door een procedure van openbare verkoop.

De notariële akte moet niet voorafgaand aan de tenuitvoerlegging het voorwerp uitmaken van een procedure van betekening.

III. Dwangschriften of administratieve titels

De openbare administraties (gemeentelijke, gewestelijke ontvangkantoren, directe belastingen, BTW, RSZ, ...) zijn bevoegd om zelf uitvoerbare titels af te leveren.

Op basis van deze titels genieten de openbare administraties van de mogelijkheid om de invordering van hun schuldvorderingen na te streven door uitvoeringsmiddelen of om bewarende maatregelen te nemen en dit zonder zich voorafgaand te moeten wenden tot een gerechtelijke instantie.

Uitvoeringsprocedures

Indien een of meerdere partijen een gerechtelijke beslissing niet respecteren, kunnen zij hiertoe gedwongen worden door de gedwongen tenuitvoerlegging van de uitvoerbare titel.

De uitvoerbare titel moet voorafgaand betekend worden door een Gerechtsdeurwaarder, en in de meeste gevallen moet de titel eveneens zijn voorafgegaan door een bevel om te betalen; door middel van deze akte geeft de schuldeiser een laatste termijn aan de schuldenaar om zijn verbintenissen na te komen.

In bepaalde gevallen is het in geval van dringendheid mogelijk om zonder uitvoerbare titel over te gaan tot een bewarend beslag. Het is echter verplicht om de toelating hiervoor te krijgen van de beslagrechter, met uitzondering van de procedure van bewarend derdenbeslag.

Deze toelating is ondergeschikt aan de volgende voorwaarden :

De schuldvordering moet zeker, vaststaand en opeisbaar zijn, te weten zij mag niet betwist worden, zij moet duidelijk geïdentificeerd zijn voor wat het bedrag betreft en zij moet vervallen zijn.
Er moet eveneens een dringend karakter zijn, met name in het behoud van de waarborgen van de schuldeiser, onder meer het risico om de activa van de schuldenaar te zien verdwijnen.

De voorlopige uitvoering

De voorlopige uitvoering is het feit dat een gerechtelijke beslissing kan worden toegepast vanaf de uitspraak ervan, en dit zelfs in geval van potentieel verhaal.

De voorlopige uitvoering wordt :

hetzij uitgesproken door de rechtbank die de beslissing gewezen heeft
hetzij voorzien door de wetgever.

De middelen van tenuitvoerlegging

Welke zijn de verschillende uitvoeringsmaatregelen die genomen kunnen worden op basis van een uitvoerbare titel teneinde de veroordelingen van sommen te recupereren ?

Het uitvoerend beslag op roerend goed
Het uitvoerend beslag op onroerend goed
Het uitvoerend derdenbeslag (beslag op salaris, op bankrekeningen, ...)
Het beslag dat batrekking heeft op toekomstige oosten (fruit, groenten, …)
Het beslag van een vaartuig of boot

De bescherming van de schuldenaar in het kader van de gedwongen tenuitvoerlegging

Ongeacht welke soort procedure wordt beoogd, heeft de wetgever een zeker aantal regels voorzien die bestemd zijn om een deel van het vermogen van de schuldenaar te vrijwaren.

Het is zo dat inzake uitvoerend beslag op roerend goed, een bepaald aantal goederen niet het voorwerp kan uitmaken van een beslag; deze worden opgesomd in artikel 1408 van het Gerechtelijk Wetboek.

Er wordt eveneens een bijzondere bescherming voorzien met betrekking tot de goederen die noodzakelijk zijn voor de uitoefening van het beroep van de beslagene en dit ten belope van 2500 euro.

Inzake derdenbeslag (salaris, bankrekeningen, ...) , moet men de artikelen 1409 en 1410 van het Gerechtelijk Wetboek in aanmerking nemen, die de beslagbare inkomsten bepalen.

Inzake onroerende procedures, voorziet artikel 59 van de wet van 04/08/1992 op het hypothecair krediet een verplichte verzoening voor de beslagrechter voor elke maatregel van tenuitvoerlegging.